Schuytgraaf heeft een rijke geschiedenis. De vroegere naam was Schutgraaf. ‘Schutten’ betekent ‘water bewaren’ en een ‘graaf’ is een ‘gegraven watergang’. Een Schutgraaf is dus een watergang waar het water in bewaard wordt. Daarmee herinnert Schuytgraaf aan de vroegere bewoners van het gebied. Verder zijn er in het gebied veel archeologische vondsten gedaan. Ook de ‘Slag om Arnhem’ van heeft zijn sporen nagelaten.
Bodemvondsten
Archeologische vondsten hebben aangetoond dat Schuytgraaf 7000 jaar geleden al was bewoond. In het gebied zijn aardewerken kruiken, bronzen mantelspelden, Romeinse munten, verbrande botresten en vuurstenen werktuigen gevonden. De vroege bewoners van Schuytgraaf hebben de verandering van hun levenswijze meegemaakt waar het jagersbestaan steeds vaker plaats maakte voor een meer boerenbestaan.
In maart 2002 zijn er diverse Romeinse crematiegraven aangetroffen van ongeveer 2000 jaar oud. De archeologen hebben eerder zelfs resten van een jagerskamp uit de Steentijd gevonden van circa 7000 jaar oud. Uit deze en vele andere opgravingen blijkt dat de nieuwste wijk in Arnhem ook in vroegere tijden intensief is bewoond. De sporen stammen uit de Midden en Late IJzertijd, de Romeinse tijd en de vroege Middeleeuwen.
De bouwplannen van Schuytgraaf houden zeker rekening met deze historische vondsten. Met respect voor het verleden wordt een archeologisch veld ingericht. Alleen daar waar de resten door bouwwerkzaamheden worden verstoord, voeren archeologen opgravingen uit. De overige vindplaatsen worden verder met rust gelaten en daar wordt zoveel mogelijk groen neergezet
Oorlogsgrond
Schuytgraaf is een wijk met een ‘oorlogsverleden’. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is er in en rond Schuytgraaf zwaar gevochten. Het laatste halfjaar voor de bevrijding liep de frontlinie zelfs dwars door het gebied. Ook bij boerderij De Laar, wat nu de huidige Buitenplaats is, is tijdens de nasleep van de Slag Om Arnhem fel gevochten door het Wiltshire Regiment. In het voorjaar van 2010 is er op deze plek een monument onthuld ter nagedachtenis aan dit regiment.
Tijdens de opsporingswerkzaamheden zijn onder meer resten van onbekende Engelse en Duitse soldaten gevonden. Ook de brokstukken van een Duits jachtvliegtuig zijn naar boven gekomen. Het gaat hier om een Focke Wulf die waarschijnlijk in het najaar van 1944 is neergeschoten. De vele duizenden stukjes vormen samen een compleet toestel. Naast de motor, zijn ook de boordkanonnen, het landingsgestel en het staartstuk gevonden. Volgens omwonenden wist de piloot aanvankelijk te ontkomen en is hij later alsnog door de Canadezen ingerekend.
In opdracht van de gemeente Arnhem wordt de bodem grondig onderzocht op aanwezige explosieven. Met infraroodopnamen en ‘oppervlaktedetectie’ worden de munitieresten opgespoord en ter plaatse in een speciale put onschadelijk gemaakt. Het grootste deel van het gebied is inmiddels onderzocht en vrijgemaakt van explosieven.
Het archeologisch veld
De huidige bewoners van Schuytgraaf zijn niet de eerste bewoners van deze wijk. Al 7000 jaar geleden, in de steentijd, sloegen nomadische jagers hun kampementen op in het gebied dat wij nu kennen als ‘vindplaats 10’. Toendertijd was dit een zanderig eiland in een waterrijke omgeving.
Boringen brachten oude organische resten aan het licht: rode oker, houtskoolresten, vissenschubben, verbrande botjes, zaden en pitten. Het bleek een schat aan informatie te geven over het leven van de mensen toen. Deze sporen bevinden zich 1,5 tot 3 meter onder de grond. Vindplaats 10 ligt in het centrumgebied tussen het huidige Informatiecentrum Schuytgraaf en het NS-station Arnhem-Zuid. Het heeft een grootte van ongeveer drie voetbalvelden.
Vindplaats 10 is door de bijzondere vondsten tot een rijksmonument verklaard, het ‘Archeologisch Veld’. Een onzichtbare herinnering wat heel concreet betekent: geen bebouwing. Niets mag de archeologische laag beschadigen. De resten blijven geconserveerd in de grond om wellicht ooit door een latere generatie alsnog opgegraven te worden.